توزیع کالا یک صنعت است

اکثر افراد جامعه وقتی سخن از توزیع و پخش می‌شود نگاهی ساده و گذرا داشته و به یاد افرادی که توزیع کالا برای سوپر مارکت‌ها و مغازه‌ها را با یک وانت انجام می‌دهند افتاده و آن را کاری ساده می‌دانند. آیا این نگاه مبین نظام توزیع، پخش است؟ برای اینکه بدانیم جایگاه توزیع و پخش کجا است ابتدا اشاره‌ای به نظام کلی آن داشته، سپس فواید آن را برای جامعه و حاکمیت بیان می‌کنم. در بیانی بسیار ساده در نشان دادن اهمیت امر توزیع می‌بینیم که مانند صنعت گردشگری، توزیع را نیز صنعت پخش در دنیا می‌نامند، چرا‌که پیچیدگی و ارزش افزوده بسیار بالایی برای کشور و مردم دارد؛ همان‌طور که صنعت توریسم یا گردشگری علاوه بر بحث اشتغال، فواید مالی و ارزش افزوده بالایی برای جامعه دارد. نظام توزیع یکی از مهم‌ترین ابزار حاکمیت برای برقراری عدالت در جامعه است که فواید آن به‌شرح زیر است:

۱.کیفیت محصول

یکی از شاخص‌های مهم در نظام توزیع، حفظ کیفیت محصول در طول زنجیره توزیع است به‌صورتی که با همان کیفیت که کالا تحویل شرکت توزیعی می‌شود باید با همان کیفیت تحویل خرده‌فروش یا فروشگاه‌های زنجیره‌ای شود و این کالا در تمام نقاط کشور با شرایط آب و هوایی و دمایی مختلف نباید هیچ‌گونه تفاوتی با کالای در قرنطینه کارخانه تولیدی یا شرکت وارداتی نداشته باشد.این امر درخصوص دارو که باید به لحاظ کنترل دما، نور و رطوبت تحت کنترل خاص باشد از اهمیت بالاتری برخوردار است. در حوزه دارو (GDP Practice Good Distribution) نظام توزیع مناسب، GSP(Practice Good Storage) و نظام انبارش مناسب GTP (Practice Good Transportation) نظام ارسال (جابه‌جایی) مناسب؛ سه اصل مهم این امر است که ثبت اطلاعات در کلیه مراحل الزامی‌ بوده و سازمان غذا و دارو و دانشگاه‌های علوم پزشکی بر آن نظارت دارند.

۲.قیمت یکسان

شرکت‌های توزیعی یکی از مهم‌ترین‌ کارهایی که برای حفظ عدالت در جامعه انجام می‌دهند، توزیع کالا در اقصی نقاط کشور با قیمت یکسان است؛ حال آنکه قیمت تمام شده آن در مراکز نزدیک به تولید و توزیع باید ارزان‌تر باشد. با یک نظام توزیع مناسب و سرشکن شدن هزینه‌های سربار در تمام کشور، کالا با یک قیمت توزیع می‌شود که خود باعث ایجاد عدالت اجتماعی در جامعه خواهد بود.

۳.اصالت کالا

در یک نظام توزیع مناسب،اصالت کالا از لحظه دریافت و ثبت تراکنش‌ها و ردیابی آن تا تحویل به مصرف‌کننده ثبت می‌شود و اطمینان لازم برای درست بودن کالا، قاچاق و تقلبی نبودن را برای حاکمیت و جامعه ایجاد می‌کند. همچنین امکان بررسی و بازرسی در تمام مقاطع زمانی برای سیستم‌های نظارتی در جهت حصول اطمینان را بیشتر می‌کند.

۴.آمار و اطلاعات (کنترل، بررسی و برنامه‌ریزی)

در یک نظام توزیع مناسب آمار و اطلاعات دقیقی از هر کالا برای حاکمیت در دسترس خواهد بود؛ به عبارت دیگر این آمار و اطلاعات همانند چراغ راه حاکمیت در بررسی‌ها، کنترل، نظارت و برنامه‌ریزی نقش اساسی ایفا می‌کند؛ چرا که هرگونه افزایش، کاهش، کمبود، مصرف غیرمتعارف و… را با یک کار کارشناسی مشخص می‌کند و از سوی دیگر مبنای برنامه‌ریزی برای آینده کشور خواهد بود. به‌عنوان مثال چرا مصرف شیر در برخی مناطق بیشتر و در برخی مناطق کمتر بوده است؟ کجا باید یارانه تعلق گیرد و افزایش و کاهش قیمت چه تاثیری بر مصرف و سلامت جامعه خواهد داشت؟

۵. دسترسی کالا

یکی از ارکان اصلی نظام توزیع، دسترسی عادلانه کالا در سراسر کشور است. آیا به دلیل موقعیت پایتخت باید عمده دسترسی کالا مخصوصا کالاهای اساسی فقط در پایتخت باشد و در مواردی چون دارو، بیمار باید متحمل زحمت زیادی برای نقل و انتقال به پایتخت شود یا باید با سیستم کارآمد، امکان دسترسی در تمام مناطق کشور با برنامه معقول وجود داشته باشد؟ یک اشتباه کوچک در توزیع و انتقال، اشتباه در سهمیه یک کالا مانند دارو از یک استان به استان دیگر و ایجاد کمبود در آن استان و به تبع آن عوارض و عواقب برای بیماران آن استان به عهده چه شخصی خواهد بود؟

نظام توزیع یکی از ابزارهای دولت و حاکمیت برای ایجاد عدالت اجتماعی در دسترسی همگان به خدمات یکسان علی‌الخصوص در غذا و سلامت خواهد بود. در پایان تاکید می‌شود همه فواید ذکر شده در بالا موجب کاهش هزینه‌های تمام‌شده جامعه و دریافت عادلانه کالای با کیفیت در سراسر کشور می‌شود و برنامه‌ریزی‌های انجام شده با آمار و اطلاعات نظام توزیع موجب می‌شود تا اطمینان لازم در آینده برای تامین و دسترسی کالا در کشور ایجاد شود.